Geopolityka kojarzy się zazwyczaj z zaciszem gabinetów, poważnymi analizami i strategiami oraz… arsenałem rozmaitych broni, także tych ostatecznych. Geopolityka jest sztuką myślenia uwzględniającą czynniki geograficzne w kontekście prowadzenia polityki zagranicznej – tak brzmiałaby jedna z klasycznych definicji.
Geopolityka jest dziedziną wiedzy obficie czerpiącą z innych źródeł: ekonomii, prawa, historii, socjologii, antropologii kulturowej i wojskowości. Obecnie, często podkreśla się czynnik tzw. soft power, czyli „siły” działającej w obszarze popkultury -> k-pop, j-pop, amerykanizacja (makdonaldyzacja) życia codziennego.
W arkana tajemnej sztuki geopolitycznej wprowadził nas Mariusz „Mario” Górski, szef działu mangi i anime w Klubie Miłośników Fantastyki „Sagitta”, podczas prelekcji „Geopolityka dla opornych”, która odbyła się online 9 października 2021 r.
Prelegent przedstawił różne definicje pojęcia, opisał badaczy (m.in. Ratzela, Mahana, Kjellena, Spykmana, Spenglera, Haushofera, Mackindera) i koncepcje (Heartlandu, Rimlandu, teorię cywilizacji Konecznego). Mariusz nie zapomniał o współczesnych badaczach, których poglądy opisał. W tym kontekście wymienił postacie Huntingtona, Fukuyamy, Modelskiego, Kennana, Brzezińskiego, Dugina.
Przygodę z geopolityką najłatwiej rozpocząć przeglądając zwyczajny atlas geograficzny i jakikolwiek podręcznik do historii. Warto także odwrócić perspektywę i popatrzeć na kontynenty z punktu widzenia konkretnych państw. To daje lepsze zrozumienie ich sytuacji, dziejów i możliwości dyplomatycznych. W dyskusji nie da się uniknąć kwestii zasobów naturalnych, w tym kopalin, które determinują nasze dzieje i ciągle mogą być potężną bronią oraz narzędziem wpływu.
Analizując szanse i zagrożenia nie można pominąć kluczowej roli Polski w europejskiej i światowej polityce. Polska jest bramą prowadzącą w dwie strony, łącznikiem między światami (znane koncepcje pierwszego, drugiego, trzeciego i czwartego świata) i cywilizacjami. Przy sensownej polityce zagranicznej nasz kraj może czerpać profity z położenia geograficznego (kwestia Nowego Jedwabnego Szlaku i Trójmorza), które nie musi być przekleństwem.
Pod koniec spotkania Mariusz Górski przedstawił możliwe scenariusze dalszego rozwoju różnych państw. Opowiedział o kolejnych uniach, grupach Next 11 czy BRICS, które w przyszłości mogą wpływać na losy świata i ludzi. Rozmawialiśmy także o odwzorowaniach kartograficznych i przedstawieniu rozmiarów państw – dla zainteresowanych linki poniżej:
https://theconversation.com/five-maps-that-will-change-how-you-see-the-world-74967
Opinia Tomka (TS):
„Drugie spotkanie w ramach cyklu „Sagitta przez wieki” poświęcone było geopolityce. O tym terminie usłyszałem kilka lat temu, nie interesuję się osobiście tą dziedziną i jak dla mnie temat spotkania był bardzo ciekawy. Mario zabrał nas w podróż przez epoki i przedstawił ludzi, którzy ukształtowali tę dziedzinę ludzkiej „Gry o Tron”. Termin, który kryje się pod nazwą geopolityka, znany był od wieków, jednak dopiero w dziewiętnastowiecznej erze kolonialnej nadano mu sens naukowy i skupiono się na jego elementach. Interesujący dla mnie był fragment poświęcony końcom imperiów i powodom naukowym, które doprowadzają do kresu życia potęgi świata. Spotkanie przeznaczone było dla osób nieobeznanych z polityką światową i mających podstawową wiedzę na temat, jakie cele i środki służą utrzymaniu władzy oraz rozszerzaniu wpływów państw. Po spotkaniu w luźnej dyskusji Padre zainteresował słuchaczy mapą porównawczą rozmiarów państw oraz kwestią jak poszczególne kraje widzą swoje otoczenie geograficzne. To, co się wydaje oczywiste, wcale tak oczywiste nie jest i każde państwo korzysta z własnej perspektywy, by bronić swoich interesów i kreować rzeczywistość. W listopadzie spotkanie pojawi się na naszym kanale!”