Każdy, kto miał do czynienia z historią Trzech Króli, szybko się orientuje, że chodzi tu przede wszystkim o religijne mity, sagi i legendy przekazywane z pokolenia na pokolenie. Kościół katolicki czci „Trzech Króli” jako świętych i obchodzi je Świętem Objawienia Pańskiego 6 stycznia. Według Biblii mężczyźni, zwani też Mędrcami ze Wschodu, przynieśli Dzieciątku Jezus dary.
Ewangelia Mateusza nazywa mężczyzn, którzy podążają za gwiazdą w kierunku Betlejem – „magami” ze Wschodu, od greckiego słowa „magoi”. Ewangelista miał na myśli dobrze wykształconą i intelektualną klasę wyższą tamtych czasów, dla której obserwowanie gwiazd oznaczało rodzaj naukowego badania świata. Tak więc tłumaczenie Marcina Lutra „mędrcy” podsumowuje to całkiem dobrze. Zagraniczna elita przychodzi do Dzieciątka Jezus – takie powinno być przesłanie.
Kim byli Trzej Królowie?
Prawdziwego istnienia trzech mędrców ze Wschodu nigdy nie udało się udowodnić. Dlatego próba wyjaśnienia również podlega wielu tłumaczeniom, przypuszczeniom i interpretacjom. Pewne jest to, że trzej królowie są nieodzowną częścią każdej szopki i należą do najważniejszych postaci.
Trzej mężczyźni pochodzili z tzw. Orientu, dzisiejszego Bliskiego Wschodu. Ich tradycyjny strój, określany jako orientalny, wskazuje na pochodzenie z Persji. Tam naukowcy określani jako szczególnie mądrzy byli prawdopodobnie aktywni jako astrologowie. W tym charakterze obserwowali wschodzenie nowej gwiazdy na niebie w okresie Bożego Narodzenia. Gwiazda ta prezentowała się na niebie z jasno świecącym ogonem i według współczesnych badań naukowych prawdopodobnie nie była kometą, ale bliskim spotkaniem dwóch planet – Jowisza i Saturna.
Inne interpretacje opisują mędrców jako magików i czarowników, którzy mieli wyczucie zjawisk nadprzyrodzonych lub jako alchemików, a tym samym jako uzdrowicieli.
Narosło wiele legend o dalszym życiu trzech mężczyzn, którzy zwykle są przedstawiani jako dość zamożni z wyglądu. Jedna z nich podaje, że każdy z nich został mianowany biskupem przez apostoła Tomasza. Mówi się również, że pracowali jako odnoszący sukcesy misjonarze i umarli w krótkich odstępach czasu.
Według innej legendy trzej królowie zostali pochowani we wspólnym grobowcu, który podobno znalazła św. Helena w 326 roku. W lipcu 1164 r. kości trafiły do katedry w Kolonii gdzie spoczywają do dziś i są czczone jako relikwie w sanktuarium Trzech Króli. Kości należały do najcenniejszych zabytków średniowiecza. Początkowo znajdowały się w katedrze w Mediolanie. Kiedy cesarz Fryderyk Barbarossa podbił miasto w 1162 roku, podarował ten skarb swojemu sojusznikowi Rainaldowi von Dassel, arcybiskupowi Kolonii, jako łup wojenny. W 1864 r. kości zostały zbadane przez bońskiego anatoma – okazało się, że pochodziły one od trzech mężczyzn w różnym wieku. To nic nie znaczy. Jednak wraz z kośćmi znajdował się również syryjski skrawek tkaniny z II wieku – wskazówka, że kości były czczone jako relikwie stosunkowo wcześnie i dlatego są jednymi z najwcześniejszych weryfikowalnych relikwii chrześcijaństwa.
Znaczenie imion
Imię Caspar pochodzi z języka perskiego i oznacza coś w rodzaju „strażnika skarbu” lub „skarbnika”. Caspar jest często przedstawiany na obrazach jako Afrykanin o ciemnej skórze i podaje mirrę jako prezent. Mirra jest symbolem człowieczeństwa a w niektórych interpretacjach jest również kojarzona z późniejszymi cierpieniami Jezusa.
Epiphanias – Pochodzenie Objawienia Pańskiego
Folklorystyczne święto pamięci królów w wielu miejscach obejmuje dziś jedno z najstarszych świąt w chrześcijaństwie: Święto Trzech Króli – dzień objawienia się Pana. Za tym kryje się archaiczne święto Bożego Narodzenia pierwszych chrześcijan, które wciąż obywa się bez romantyzmu szopki i podejmuje raczej metaforę światła. Być może pierwsi chrześcijanie przyjęli i zinterpretowali to święto na podstawie daty z innych religii lub kultu cesarza. 25 grudnia stał się chrześcijańskim świętem Bożego Narodzenia dopiero w Cesarstwie Rzymskim, kiedy kościół przyjął popularne święto niepokonanego boga słońca („Sol invictus”) i jego symbolikę.
Legenda inspiruje każdego roku tysiące dzieci do przebierania się i chodzenia ze śpiewem od domu do domu, śladami mężczyzn i zbierania pieniędzy na szczytne cele. Kredą wypisują bieżący rok i inicjały królów na drzwiach: 20*C+M+B+23. Inicjały królów oznaczają również „Christus mansionem benedicat” – „Chrystus błogosławi temu domowi”.
Zwyczaje, tradycja i cechy szczególne
Igrzyska Trzech Króli „Drei Königs Spiele”
Zwyczaj Igrzysk Trzech Króli nawiązuje do starych tradycji z 378 roku. Pierwotnie Najświętsza Maryja Panna komunikowała się z trzema królami w formie śpiewanego dialogu. Czy tak faktycznie się odbywało jest kwestią dyskusyjną. Nie podlega jednak dyskusji pochodzenie zabawy śpiewu (Singspiele), która cieszyła się dużą popularnością zwłaszcza w XV wieku. Niektórzy twierdzą nawet, że Singspiele Trzech Króli położyło podwaliny pod późniejszą tradycję kolędowania.
Kolędnicy „Sternsinger”
Pierwsi kolędnicy chodzili od drzwi do drzwi w XVI wieku. Dzieci szkolne w towarzystwie nauczyciela pukały do drzwi domów, by wyśpiewać mieszkającym w nich ludziom historię Jezusa Chrystusa. Następnie pobłogosławili dom krzyżem wymalowanym na drzwiach. W ramach podziękowania dzieci otrzymały drobne nagrody w postaci orzechów i jabłek.
Nawet dzisiaj około 500 000 dziewcząt i chłopców chodzi od drzwi do drzwi w ramach corocznej kampanii kolędniczej w Niemczech. Przebierają się za Trzech Mędrców i zbierają datki dla potrzebujących dzieci na całym świecie pod hasłem „Dzieci pomagają dzieciom”. Zebrane pieniądze co roku trafiają do innej organizacji. Zachował się nawet zwyczaj błogosławienia domów.
W tym celu kolędnicy piszą na drzwiach odpowiedni rok, pośrodku którego umieszczają litery C, M i B. Z jednej strony te trzy litery oznaczają łacińskie „Christus mansionem benedicat”, co oznacza „Chrystus błogosławi temu domowi”. Z drugiej strony, sensowne jest łączenie tych liter z pierwszymi literami trzech królewskich imion Kacpra, Melchiora i Baltazara. Tak czy inaczej, mówi się że specjalna kombinacja liter i cyfr ma pewien efekt ochronny i powstrzymuje zło od wkroczenia do domów.
Notatka Objawienia Pańskiego „Dreikönigszettel”
Trzy litery C, M i B były również pisane w średniowieczu na pergaminie, garbowanych skórach zwierzęcych lub papirusie. W ten sposób podróżnicy i pielgrzymi mogli zawsze nosić ze sobą ochronne błogosławieństwo.
Wyspy Trzech Króli „Dreikönigsinseln”
6 stycznia 1643 roku holenderski nawigator Abel Tasman odkrył grupę wysp na Morzu Tasmana na północny zachód od Nowej Zelandii które nazwał Wyspami Trzech Króli na cześć tego święta.
Ciasto Trzech Króli „Dreikönigskuchen”
Znane w Anglii jako „King’s Cake”, we Francji jako „Galette des Rois”, a w Hiszpanii jako „Roscón de Reyes”, to tradycyjne ciasto świąteczne wypiekane tylko 6 stycznia. Chociaż przepisy są różne, wszystkie ciasta mają jedną wspólną cechę. W torcie zapieka się talizman w postaci migdała, monety, fasolki lub porcelanowej figurki, dzięki czemu osoba która go znajdzie zostanie królem rodziny na jeden dzień. Stary zwyczaj, który jest również bardzo powszechny w Holandii i Szwajcarii.
Okres karencji dla choinek
Chociaż Święto Trzech Króli odgrywa mniejszą rolę w porównaniu z innymi chrześcijańskimi świętami, takimi jak Boże Narodzenie czy Wielkanoc, 6 stycznia jest nadal świętem państwowym w Bawarii, Badenii-Wirtembergii i Saksonii-Anhalt.
6 stycznia uważany jest za dzień, w którym Trzej Królowie, prowadzeni przez gwiazdę, przybyli do betlejemskiej stajni. Jest to dzień objawienia się boskości Jezusa, „pojawienia się Pana”. Ważne święto religijne obchodzone jako „Objawienie Pańskie” w kościołach protestanckich, katolickich, anglikańskich i prawosławnych. Nawiasem mówiąc, termin „Dzień Trzech Króli (Tag der Heiligen Drei Könige” lub „Dreikönigstag”) był używany dopiero od IV wieku. Najstarsze znalezione wzmianki o tym święcie pochodzą z 336 roku.
W oparciu o królewskie dary, które w tym dniu zostały wręczone Dzieciątku Jezus, w niektórych krajach europejskich odbywa się w tym dniu „rodzinne święto z prezentami”. Ten zwyczaj jest powszechny na przykład w Hiszpanii i Rosji. W Niemczech Święto Trzech Króli oznacza również koniec okresu Bożego Narodzenia i wiele rodzin zdejmuje choinkę po 6 stycznia.
Kraje europejskie, w których 6 stycznia jest świętem państwowym to Andora, Austria, Chorwacja, Cypr, Finlandia, Grecja, Islandia, Włochy, Liechtenstein, Polska, Szwecja, Słowacja i Hiszpania. Z kolei Święto Trzech Króli w Niemczech obchodzone jest tylko w Bawarii, Badenii-Wirtembergii i Saksonii-Anhalt. Podobnie sytuacja wygląda w Szwajcarii, gdzie 6 stycznia jest świętem państwowym tylko w części Graubünden oraz w kantonach Schwyz, Ticino i Uri.
Zwyczaj Trzech Króli jest i pozostaje ważnym świętem, ściśle związanym z Bożym Narodzeniem i feriami. Szkoła nigdy nie zaczyna się przed 6 stycznia po przerwie zimowej i choinki nigdy wcześniej nie leżą na ulicy. Ludzie dobrze wiedzą: Boże Narodzenie trwa co najmniej do 6 stycznia.
Wpisy Ainsel
| Nazwa | Link |
|---|---|
| Święty Mikołaj i jego pomocnicy | Link |
| Adwent, adwent, płonie małe światełko… | Link |
| Święty Marcin – dlaczego świętujemy Dzień Marcina? | Link |
| Boże Narodzenie – stare tradycje po niemieckiej stronie | Link |
| Rauhnächte – Dwunastu – tradycja, mity i magia | Link |
| Święto Trzech Króli – pochodzenie, znaczenie i zwyczaje |